نویسنده: جواد کیهانی

ارزش زمانی چیست؟

ارزش زمانی یکی از اجزای اصلی قیمت یک قرارداد اختیار معامله (Option) است که نشان‌دهنده ارزش زمان باقی‌مانده تا تاریخ انقضا قرارداد اختیار است.

قیمت اختیار معامله (Option Price) یا همان “پریمیوم” (Premium)، مبلغی است که خریدار اختیار به فروشنده آن پرداخت می‌کند تا حق خرید یا فروش دارایی پایه را در آینده با قیمت مشخصی به دست آورد. این قیمت شامل دو جزء اصلی است:

1. ارزش ذاتی (Intrinsic Value):

2. ارزش زمانی (Time Value):

ارزش زمانی بیانگر آن بخش از قیمت اختیار معامله است که فراتر از ارزش ذاتی است و به علت زمان باقی‌مانده تا تاریخ انقضای قرارداد اختیار است.

با نزدیک شدن به تاریخ انقضا، ارزش زمانی کاهش می‌یابد و در نهایت در روز انقضا به صفر می‌رسد. این فرآیند کاهش ارزش زمانی به عنوان “فرسودگی زمان” (Time Decay) معروف است و سرعت آن معمولاً با پارامتر “تتا” (Theta) اندازه‌گیری می‌شود.

مثال برای روشن سازی

فرض کنید شما یک اختیار خرید (Call Option) برای سهام XYZ با قیمت اعمال 100 دلار خریداری کرده‌اید و قیمت فعلی سهام 105 دلار است. ارزش ذاتی این اختیار 5 دلار است (105 - 100 = 5). اگر قیمت بازار این اختیار 8 دلار باشد، آنگاه ارزش زمانی آن 3 دلار است (8 - 5 = 3).

در پایان، ارزش زمانی بخشی از قیمت اختیار است که به دلیل عدم قطعیت در حرکات قیمت و فرصت‌های آینده محاسبه می‌شود. همان‌طور که تاریخ انقضا نزدیک‌تر می‌شود، این ارزش کاهش می‌یابد و در نهایت در تاریخ انقضا ناپدید (صفر) می‌شود.

عوامل موثر بر ارزش زمانی قرارداد اختیار

• زمان باقی مانده تا سررسید قرارداد: هرچه زمان بیشتری باقی‌مانده باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که قیمت دارایی پایه به نفع دارنده اختیار تغییر کند؛ بنابراین ارزش زمانی قرارداد نیز بیشتر خواهد بود.

• نوسان‌پذیری دارایی پایه (Volatility): نوسان بیشتر در دارایی پایه می‌تواند به افزایش ارزش زمانی کمک کند، زیرا احتمال بیشتری وجود دارد که قیمت دارایی به نفع دارنده اختیار حرکت کند.

•  

 گذر زمان

گذر زمان تأثیر مستقیمی بر ارزش زمانی و قیمت پریمیوم قراردادهای اختیار معامله دارد. این تأثیرات برای خریدار و فروشنده به شکل‌های مختلفی معنا پیدا می‌کند.

تأثیر گذر زمان بر ارزش زمانی و قیمت پریمیوم

1. کاهش ارزش زمانی (Time Decay):

   ارزش زمانی بخشی از پریمیوم است که به دلیل زمان باقی‌مانده تا تاریخ انقضا وجود دارد. با گذشت زمان و نزدیک شدن به تاریخ انقضا، این ارزش به تدریج کاهش می‌یابد. این پدیده با عنوان “کاهش ارزش زمانی” شناخته می‌شود.

    

2. تأثیر بر قیمت پریمیوم:

   با کاهش ارزش زمانی، قیمت کلی پریمیوم نیز کاهش می‌یابد، به شرطی که سایر عوامل مانند نوسان‌پذیری و قیمت دارایی پایه ثابت بمانند.

تاثیر گذر زمان بر خریدار و فروشنده‌ی اختیار:

برای خریدار، کاهش ارزش زمانی به معنای کاهش ارزش سرمایه‌گذاری است. اگر قیمت دارایی پایه به نفع خریدار حرکت نکند، خریدار ممکن است بخشی از پریمیوم پرداختی را از دست بدهد. خریداران باید زمان‌بندی مناسبی برای استفاده از اختیار داشته باشند تا از کاهش ارزش زمانی جلوگیری کنند و از فرصت‌های سودآوری بهره‌مند شوند.

از سوی دیگر برای فروشنده، کاهش ارزش زمانی به معنای افزایش احتمال نگه‌داشتن پریمیوم به عنوان سود است. با نزدیک شدن به تاریخ انقضا، احتمال اینکه اختیار بی‌ارزش شود و فروشنده بتواند پریمیوم را به عنوان سود نگه دارد، افزایش می‌یابد. با گذشت زمان و کاهش ارزش زمانی، ریسک زیان برای فروشنده کاهش می‌یابد، زیرا احتمال اجرای اختیار توسط خریدار کمتر می‌شود.

گذر زمان به طور کلی به نفع فروشندگان اختیار و به ضرر خریداران است، مگر اینکه قیمت دارایی پایه به نفع خریدار حرکت کند. بنابراین، درک و مدیریت کاهش ارزش زمانی برای هر دو طرف قرارداد اختیار اهمیت زیادی دارد.

یک معامله‌گر آپشن باید راهبردهای خود را با دقت برای محاسبه و پیش‌بینی ارزش زمانی تنظیم کند. در اینجا چند نکته‌ای که می‌تواند کمک‌کننده باشد:

1. مدیریت زمان‌بندی:

   • معامله‌گر باید بداند که ارزش زمانی با نزدیک شدن به تاریخ انقضا کاهش می‌یابد. بنابراین، زمان‌بندی ورود و خروج از معاملات بسیار مهم است. برای مثال؛ زمانی که به تاریخ انقضا نزدیک می‌شویم، ارزش زمانی سریع‌تر کاهش می‌یابد. بنابراین، خریداران باید دقت کنند که آپشن‌های نزدیک به تاریخ انقضا را فقط در صورت اطمینان از تغییر سریع قیمت انتخاب کنند.(پیشنهاد می کنم مقاله «آپشن های کوتاه مدت یا بلند مدت:کدام بهتر است؟» را در وبلاگ ما مطالعه کنید.)

      

2. انتخاب استراتژی مناسب:

   • بر اساس پیش‌بینی نوسان قیمت و زمان باقی‌مانده، معامله‌گر می‌تواند بین اختیارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت تصمیم بگیرد. اختیارهای بلندمدت ارزش زمانی بیشتری دارند. استراتژی‌هایی مانند فروش اختیارهای پوشش داده شده (Covered Calls) می‌توانند با استفاده از ارزش زمانی، درآمدی ثابت برای فروشنده ایجاد کنند. (برای یادگیری بیشتر میتوانید مقاله مرطبوب به استراتژی کاورد کال را در بلاگ تریداپس مشاهده کنید. همچنین میتوانید با استفاده از ماژول استراتژی کاوردکال بهترین استراتژی‌های کاوردکال در بازار بورس ایران را به صورت آنلاین مشاهده کنید.)

      

3. در نظر گرفتن تتا (Theta):

   • تتا میزان کاهش قیمت آپشن به ازای گذشت هر روز است. معامله‌گر باید تتا را به دقت بسنجد و اثر آن را بر سود و زیان خود ارزیابی کند.

      

4. استفاده از پوشش ریسک (Hedging):

   • اگر معامله‌گری برای کاهش ضررهای احتمالی ناشی از کاهش ارزش زمانی نگران است، می‌تواند از استراتژی‌های پوشش ریسک استفاده کند.

      

5. پیگیری نوسانات بازار:

   • نوسانات بالاتر باعث افزایش ارزش زمانی و پریمیوم می‌شود، در حالی که نوسانات کمتر باعث کاهش آن می‌شود. معامله‌گر باید نوسانات بازار را زیر نظر داشته باشد.

این موارد می‌تواند به یک معامله‌گر کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرد و از کاهش ارزش زمانی به نفع خود استفاده کند.

جمع بندی:

ارزش زمانی یکی از عناصر مهم در قیمت‌گذاری قراردادهای اختیار معامله است که به مرور زمان کاهش می‌یابد و تأثیر مستقیم بر استراتژی‌های معاملاتی خریداران و فروشندگان دارد. برای خریداران، ارزش زمانی به معنای فرصت بیشتری برای سودآوری از نوسانات قیمت دارایی پایه است، اما با گذشت زمان این ارزش به تدریج کاهش می‌یابد و ممکن است به ضرر آنها منجر شود. در مقابل، فروشندگان از کاهش ارزش زمانی بهره‌مند می‌شوند، چرا که احتمال نگه‌داشتن پریمیوم به عنوان سود خالص افزایش می‌یابد. معامله‌گران باید زمان‌بندی مناسبی برای ورود و خروج از معاملات داشته باشند و با دقت پارامترهای یونانی و ریسک‌های مرتبط را مدیریت کنند تا از ارزش زمانی بهینه استفاده نمایند. این درک استراتژیک به آنها کمک می‌کند تا تصمیمات معاملاتی موثرتری اتخاذ کنند.